Alfred Adler 7 fevral 1870-ci ildə Vyana şəhərində yəhudi əsilli taxıl satıcısı olan ailədə anadan olmub. Uşaq vaxtı raxit xəstəliyi keçirib və dörd yaşında yeriməyi öyrənib. Beş yaşında sətəlcəm olub və ölümdən qayıdıb. Uşaqlıq dövründən müxtəlif xəstəliklərdən əziyyət çəkdiyi üçün onda tibbə qarşı maraq yaranıb və həkim olmaq qərarına gəlib.

Lawrence Kolberq 1927-ci il oktyabrın 25-də Amerikanın Bronksvill şəhərində varlı bir ailədə anadan olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsinin əvvəllərindən etibarən, o, donanma dənizçiləri siyahısına alınmışdı. Bu qərar, onun gələcək taleyini müəyyənləşdirmiş və sonradan eyni zamanda psixologiyanın elm kimi inkişafına da dolayı yolla təsir göstərmişdir.

Anna Freyd 1865-ci il dekabrın 3-də Avstriyanın Vyana şəhərində anadan olmuşdur. Psixoanalitik Ziqmund Freydin altı uşağının ən axrıncısıdır. Annanın anası, bacı və qardaşları ilə münasibəti o qədər də yaxın deyildi, atası ilə isə əksinə çox isti münasibətləri var idi. Məktəb illərini özəl məktəbdə keçirməsinə baxmayaraq, təlim prosesindən çox az şey öyrənirdi; Anna bildiyi hər şeyi atası, onun dostları və həmkarları ilə əlaqədə olduğu müddətdə öyrənmişdi.

İrvin Yalom Eqzistensional psixologiyanın – müasir psixoloji nəzəriyyələrdən birinin əsasçılarından biridir. O öz çıxışlrında psixoterapiyada formal yanaşmaya, bürokratikliy qarşı çıxırdı. Özünün də adlandırdığı qısamüddətli diaqnoza yınəlmiş psixoterapiyaların əleyhinə idi. Onun fikrincə hər bir psixoterapiya pasientin problemindən asılı olaraq fərdi xarakter daşımalıdır. Əsas münasibətlər terapevt və pasient arasında qurulan indi və burdaprinsipinə söykənməlidir. Hər bir münasibət mövcud əlaqələrin fəallığına dayanmalıdır. Qarşılıqlı empatiya və paylaşma yaradılır.Hər bir pasientin öz hekayəsi var və biz terapiyanı onun qəhramanlarının istəyinə uyğun aparmalıyıq. 

Erik Fromm – öz dövrünün əhval-ruhiyyəsini müəyyən edənlərdən və XX əsrin dahi mütəfəkkirlərindən biri. Bütün dünyada onun ideyaları qədər geniş yayılan çox az psixoloq tapmaq olar (Hələ Frommun sağlığında onun əsas əsərləri milyonlarla tirajda çap olunub).

Eyni zamanda treninq və diaqnostik manipulyasiyalara meyilli bir çox praktik psixoloqlar Fromm barədə demək olar ki, heç nə bilmirlər. Onun əsərləri əsasən insanın təbiəti, bu dünyadakı yeri, mövcudluğunun mənası barədə fəlsəfi, etik, sosial-psixoloji yanaşmaları əhatə edir. Əslində bütövlükdə psixoloji tədqiqat işləri elə bu yanaşmalardan doğur.

Əsil adı Çadek olan Kurt Levin 1890-cı ildə Prussiyanın Moqilno qəsəbəsində yahudi ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1905-ci ildə Levin ailəsi uşaqların yüksək təhsil ala bilmələri üçün Berlinə köçdü.

Tibb universitetinə daxil olan Levin professor Karl Ştumpfun 14 müxtəlif dərsinin dinləyicisi olmuşdur. 1914-cü ildə Levin onun rəhbərliyi ilə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etdi. Həmin il o, kiçik qardaşları ilə bərabər birinci dünya müharibəsinə əsgərliyə çağrıldı. Döyüş meydanında onun kiçik qardaşı həlak oldu, o özü isə ağır yaralandı və 8 ay qospitalda yatdı. Sağaldıqdan sonra Levin yenidən döyüş meydanına qayıtdı və böyük şücaətlər göstərərək “Dəmir xaç” ordeni ilə mükafatlandırıldı.

A.Freyd və norveç psixoloqu E.Erikson “eqo psixologiyası” konsepsiyasının əsasını qoymuşlar. Bu konsepsiyaya əsasən şəxsiyyət strukturunun əsasında Freyd dediyi kimi şüursuz İd yox, şüurlu Eqo-dur ki, bu da həmişə öz tamlığını və fərdiliyini saxlamağa yönəlmişdir. Eriksonun nəzəriyyəsində uşağın inkişafına onu əhatə edən cəmiyyət, mədəniyyət böyük təsirə malikdir.

Erikson şimali Kaliforniyada və cənubi Dakotada yaşayan hinduların həyatını müşahidə edərkən antropologiya, etnopsixologiya və sosial etologiya haqqında fikirlər irəli sürmüşdü. Bu tədqiqatların nəticələri Eriksonda şəxsiyyət, qrup və etnosların öyrənilməsinə maraq yaratdı. Ikinci Dünya müharibəsi dövründə Erikson Adolf Hitlerin şəxsiyyətinin öyrənməsi onda psixologiyanın tarixinin yaradılmasına stimul yaratmışdır.

Harri Stek Sallivan 1892-ci ildə 21 fevralında Nyu-York ştatında Noriç qəsəbəsi yaxınlığında fermada anadan olub. Uşaq ikən o tez-tez xəstələnərdi, şızefreniyaya tutulduğu üçün onun dostları olmamışdı. Demək olar ki, uşaqlıqda keçirtdiyi buneqativ səbəblərdən doloyı o, psixologiyaya meyl etmişdir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra o Çikaqoya gəlir və Çikaqo Tibb kollecinə daxil olur.Kolleci bitirdikdən sonra o əsgərliyə gedir.

Sallivan 1917-ci ildə doktor dissertasiyasını müdafiə etdikdən sonra birinci Dünya müharibəsində hərbi həkim işləyir. 1922-ci ildə o, Müqəddəs Yelizaveta adlı şəhər xəstəxanasında işləməyə başlayır. 

ANALITIK NƏZƏRIYYƏ: Yunqa görə şəxsiyyət 3 ayrı-ayrı, lakin bir-birilə qarşılıqlı əlaqədə olan strukturdan ibarətdir: eqo, şəxsi şüursuzluq və kollektiv şüursuzluq.

EQO: Şüur sferasının mərkəzində durur. O, özündə fikir, hiss, təəssürat və duyğuları birləşdirən,”psyche” komponenti vasitəsilə çıxış edir. Elə buna görə də biz özümüzü tam, daimi hiss edirik və insan kimi qavrayırıq. Eqonun hesabında biz öz şüur fəaliyyətimizin nəticəsini görə bilirik.

Freyddən sitatlar:

-Nә qәdәr кi güclü ideyaya söykənir,insan güclüdür.

-Hirsli insanın daş əvəzinə söz atdığı gün sivilizasiya yaranıb

-Аnаtоmiya – taledir.

-Hər bir unutqanlığın arxasında istəksizlik durur.

-30 illik tədqiqatlarıma baxmayaraq cavabını bilmədiyim böyük sual: “Qadın nə istəyir?”

-Orta əsrlərdə onlar mənim özümü yandırardılar,indi isə yalnız kitablarımı yandırırlar.

Viktor E.Franklın “İnsanın məna axtarışı” adlı kitabı üç hissədən ibarətdir. Birinci hissədə müəllif əsir düşərgəsində yaşadıqlarından bəhs edir. İkinci hissədə isə əsir düşərgəsindədə yaşadıqlarından əldə etdiyi biliklərdən və təcrübədə əldə etdiyi Loqoterapiyadan bəhs etməkdədir. Son hissə olan üçüncü hissədə isə insanın həyatın ağır tərəflərinə qarşı hələ də necə nikbin ola biləcəyinə dair düşüncələrindən bəhs edərək kitabı bitirir. Viktor Franklin həyatın mənasına dair bu kitab haqqında fikirlərimi sizlərlə paylaşmaq istərdim.